1. Xây dựng, trình Bộ trưởng phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, kế hoạch hoạt động 05 năm, hằng năm của Viện và tổ chức triển khai thực hiện sau khi được phê duyệt.
2. Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng các luận cứ khoa học và phương pháp luận về tác động của sáng chế đối với hoạt động sáng tạo khoa học và công nghệ với hoạt động sản xuất, kinh doanh.
3. Nghiên cứu đề xuất cơ chế, chính sách và giải pháp đẩy mạnh hoạt động phát minh, sáng chế; triển khai và hỗ trợ hoạt động đánh giá, thống kê xác định nhu cầu khai thác sáng chế - sáng kiến, cải tiến, phát triển sản phẩm mới trong các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và cá nhân, góp phần tạo nguồn cung cho thị trường khoa học và công nghệ.
4. Nghiên cứu, tìm kiếm, đánh giá phân loại và phân tích sáng chế theo các lĩnh vực kinh tế - kỹ thuật phù hợp với mục đích, yêu cầu và khả năng khai thác của thị trường. Thực hiện hoạt động thống kê, xây dựng, cập nhật, quản lý và khai thác hệ cơ sở dữ liệu sáng chế - sáng kiến và thông tin công nghệ trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của Viện.
5. Nghiên cứu chính sách phát triển công nghệ và cơ chế bảo hộ sáng chế trong hoạt động thương mại giữa các quốc gia trong khu vực và trên thế giới để đề xuất giải pháp đổi mới công nghệ của doanh nghiệp trong quá trình hội nhập.
6. Nghiên cứu, đề xuất mô hình quản lý và cơ chế khai thác sáng chế, công nghệ. Chủ trì và phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu và các doanh nghiệp tổ chức áp dụng mô hình và cơ chế chuyển giao, khai thác sáng chế.
7. Chủ trì hoặc phối hợp với các đơn vị có liên quan thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ nghiên cứu, xây dựng tiêu chí, quy trình đánh giá sáng chế và nghiên cứu xây dựng các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật áp dụng cho hoạt động khai thác sáng chế và công nghệ.
8. Nghiên cứu, nhận dạng công nghệ, bí quyết công nghệ từ sáng chế nhằm đáp ứng nhu cầu của cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp. Triển khai các hoạt động nghiên cứu quy trình thiết kế, tái lập, mô phỏng, chế tạo thử và kiểm nghiệm các sản phẩm mẫu từ sáng chế - sáng kiến để phục vụ hoạt động hoàn thiện sáng chế - sáng kiến, giải mã - làm chủ, chuyển giao và đổi mới công nghệ.
9. Chủ trì hoặc phối hợp tổ chức xử lý thông tin công nghệ, đánh giá đặc tính, xác định giá trị các thông tin và sản phẩm do Đại diện khoa học và công nghệ ở nước ngoài, các tổ chức và cá nhân cung cấp chuyển giao, đưa vào khai thác.
10. Tham gia xây dựng, phát triển đội ngũ chuyên gia thực hiện hoạt động phân tích, đánh giá, thẩm định, tư vấn chuyển giao, khai thác công nghệ; phát triển mạng lưới cộng tác viên để tiếp nhận nhu cầu công nghệ và phát hiện ý tưởng công nghệ.
11. Thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ có liên quan đến hoạt động sáng chế và khai thác công nghệ thuộc các chương trình, đề tài, dự án của Nhà nước (trung ương và địa phương) và của doanh nghiệp, tập trung vào các nhiệm vụ tìm kiếm, chuyển giao quyền đối với sáng chế và bí quyết công nghệ; ký kết các hợp đồng khoa học và công nghệ trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của Viện.
12. Tổ chức, thực hiện hoạt động đào tạo, bồi dưỡng kiến thức và cung ứng dịch vụ đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ về khai thác sáng chế, công nghệ; tư vấn, chuyển giao công nghệ tại doanh nghiệp; Các dịch vụ khoa học và công nghệ khác trong phạm vi chức năng nhiệm vụ được giao.
13. Triển khai thực hiện và tư vấn hoạt động mua, giới thiệu, nghiên cứu hoàn thiện sáng chế, sáng kiến đã được áp dụng hiệu quả ở quy mô nhỏ để chuyển giao cho doanh nghiệp áp dụng, nhân rộng; chủ trì, phối hợp tuyên truyền, phổ biến kết quả, kinh nghiệm và bài học về ứng dụng, khai thác và thương mại hóa sáng chế của các tổ chức, cá nhân; tôn vinh các tổ chức và cá nhân có thành tích nổi bật trong hoạt động khai thác sáng chế và đổi mới công nghệ.
14. Thực hiện hoạt động hợp tác quốc tế trong phạm vi chức năng nhiệm vụ được giao và quy định của pháp luật. Chủ trì hoặc phối hợp tổ chức các hoạt động hội nghị, hội thảo, diễn đàn, triển lãm, kết nối các nhà sáng chế với tổ chức khoa học công nghệ, doanh nghiệp, các nhà đầu tư.
